Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μια τάση να βρίζουμε τη Δύση και να συμπαθούμε όσους είναι πιο κάτω από μας, οι οποίοι κατά σύμπτωση κατοικούν στην Ανατολή και είναι μουσουλμάνοι. Τους προτιμούμε οπωσδήποτε από τους καθολικούς και τους προτεστάντες που λένε πως είναι χριστιανοί, αλλά είναι αιρετικοί. Γι αυτό εξάλλου δεν σταθήκαμε στο πλευρό τον ομόδοξων Σέρβων, όταν η Δύση τους επιτέθηκε; Κουβέντα δεν θέλαμε να ακούσουμε τότε για όσα άδικα έκαναν οι ομόδοξοι στις εκεί μειονότητες.
Στο βάθος-βάθος δεν χωνεύουμε τους Φράγκους. Είναι παλιά ιστορία αυτή, ξεκινά από τότε που οι Βενετοί και οι Γενοβέζοι είχαν γίνει κράτος εν κράτει στο Βυζάντιο. Όχι, ξεκινά από ακόμα πιο παλιά, από τότε που ο Πάπας της Ρώμης το έπαιζε βεντέτα και ήθελε τα πρωτεία.
Από πού κι ως πού όμως να έχει αυτός τα πρωτεία; Εδώ η Βασιλεύουσα είναι η λαμπρότερη πόλη του κόσμου. Εδώ ζει ο αυτοκράτορας κι ο Πατριάρχης, η Ρώμη τι είναι, μια ξεπεσμένη πόλη έχει καταντήσει και καλά θα κάνει να υπακούει στην εξουσία. Η εξουσία είναι στην Κωνσταντινούπολη και ο Πατριάρχης είναι η κεφαλή της εκκλησίας.
Αλλά ο Πάπας το χαβά του. Ανυπάκουος, εριστικός, προκλητικός. Έρχονται οι αντιπρόσωποί του στη Βασιλεύουσα κι έχουν μια συμπεριφορά απαράδεκτη, είναι αλαζονικοί και περιφρονητικοί, προσβλητικοί και εκνευριστικοί τελικά. Τόσο εκνευριστικοί που ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς χάνει την υπομονή του. Όταν το 968μΧ ο καθολικός επίσκοπος Κρεμώνας Λιουτπράνδος έρχεται στη Βασιλεύουσα ως πρεσβευτής, ο Φωκάς του λέει:
«Ο Πάπας είναι ανάγωγος. Αγνοεί ότι ο άγιος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος μετέφερε εδώ το σκήπτρο, τη Σύγκλητο και ολόκληρο το ρωμαϊκό στρατό αφήνοντας στη Ρώμη μόνο ευτελείς υποτελείς. Κι εσείς δεν είστε Ρωμαίοι, είστε Λομβαρδοί».
Ο Λιουτπράνδος διακόπτει τον αυτοκράτορα προσβεβλημένος:
«Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ήρθε εδώ. Αφού όμως αλλάξατε γλώσσα, ήθη και ενδυμασία, ο παναγιότατος Πάπας θεώρησε ότι ούτε και σε σας αρέσει ο όρος Ρωμαίοι...Εμείς, Λομβαρδοί, Σάξονες, Φράγκοι, Λοθαρινοί, Βαυαροί, Σουηβοί, Βουργουνδοί περιφρονούμε τους Ρωμαίους σε τέτοιο βαθμό που για να προσβάλουμε τους εχθρούς μας τους αποκαλούμε Ρωμαίους, γιατί αυτή η ονομασία περικλείει αγένεια, δειλία, φιλαργυρία, ασωτία, απιστία και γενικά κάθε είδος κακίας».
Αυτά τα αφηγείται ο ίδιος ο Λιουτπράνδος στη Relatioπου κάθισε μετά κι έγραψε. Εννοείται ότι δεν διέκοψε τον αυτοκράτορα, αυτές οι παλικαριές βρίσκονται μόνο στα χαρτιά. Στη Relatio αναφέρει γεμάτος οργή ότι τον υποτίμησαν, τον ταπείνωσαν και τον πρόσβαλαν για την καταγωγή του. Και προσθέτει με κακεντρέχεια: «Ο βασιλιάς των Ελλήνων είναι μαλλιαρός, φορά χλαμύδα με μακριά μανίκια και γυναικείο μανδύα, είναι ψεύτης, απατεώνας, αδυσώπητος, πονηρή αλεπού, υπερόπτης, ψευδοταπεινόφρων, τσιγκούνης, πλεονέκτης, τρώει σκόρδα , κρεμμύδια και πράσα...»
Για να μην τα πολυλογούμε, τον 9ο και 10ο αιώνα η διάσταση ανάμεσα σε μας και τη Δύση είναι ήδη μεγάλη και θα γίνει αγεφύρωτη το 1054μΧ με το σχίσμα μεταξύ ανατολικής και δυτικής εκκλησίας.
Από τότε και μέχρι σήμερα για δέκα αιώνες στάζει το φαρμάκι στις ψυχές μας λίγο-λίγο γι αυτούς τους ξένους, τους βάρβαρους δυτικούς που αμφισβήτησαν την αυτοκρατορία μας, καθώς και για τον Πάπα που περιφρόνησε την ορθόδοξη πίστη και τα έκανε πλακάκια με τους γερμανικούς λαούς.
Και όσο η αυτοκρατορία μας γερνούσε, στην Ευρώπη προέκυπταν νέοι πολιτικοί σχηματισμοί, νέοι φιλόδοξοι και ζωηροί λαοί που μας στρίμωχναν στο περιθώριο και ορέγονταν τα πλούτη μας.
Ήρθαν οι Βενετοί και οι Γενοβέζοι έμποροι, δραστήριοι και πολυμήχανοι, εγκαταστάθηκαν στην αυτοκρατορία, πήραν πολλά προνόμια και ατέλειες από το κράτος, πέρασε στα χέρια τους όλο το εμπόριο. Εμείς τους αντιπαθήσαμε αμέσως.
Έπειτα εμφανίστηκαν και οι Νορμανδοί που έκαναν τέσσερις καταστροφικές επιδρομές στην Ελλάδα στα χρόνια των Κομνηνών.
Και μετά ήρθε η πραγματική καταστροφή, η τέταρτη Σταυροφορία το 1204, που αντί οι σταυροφόροι να πάνε στους Αγίους Τόπους για να διώξουν τους μουσουλμάνους, ήρθαν και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. Μοίρασαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους, έγινε κομμάτια η χώρα, ληστεύθηκε, έχασε τους θησαυρούς της και νέα αφεντικά αλλόγλωσσα και αλλόδοξα έκαναν τώρα κουμάντο στον τόπο.
Η άλωση της Πόλης από τους Φράγκους
Φραγκοκρατία.
Ποτέ δεν συνήλθε η αυτοκρατορία από αυτό το ύπουλο χτύπημα. Η ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1261 από το Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο δεν σήμαινε καθόλου την ανάσταση της αυτοκρατορίας. Οι Φράγκοι συνέχιζαν να διαφεντεύουν σε πολλά ελληνικά μέρη και οι Οθωμανοί από την άλλη πλευρά πετσόκοβαν λίγο-λίγο τα ελεύθερα εδάφη της. Σε λίγο η αυτοκρατορία θα ξεψυχούσε.
Φαρμάκι, πολύ φαρμάκι λοιπόν γι αυτούς τους δυτικούς. Κι όταν στα τελευταία πια γύριζε ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος σαν επαίτης στην Ευρώπη και ζητούσε βοήθεια για να αποκρούσει τους Οθωμανούς, οι δυτικοί ήταν ήδη πολύ ισχυροί και πολύ αδιάφοροι για την κατάπτωση της «αιρετικής» ανατολικής αυτοκρατορίας που είχε μεν το όνομα αλλά όχι πια και τη χάρη.
Μανουήλ Β΄Παλαιολόγος
Κι όταν ακόμα ταπεινώθηκε ο Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος στη σύνοδο της Φλωρεντίας το 1439 και έσκυψε το κεφάλι στον Πάπα και υπογράφηκε η ένωση των εκκλησιών, πάλι τίποτα δεν έγινε. Επέστρεψε ο αυτοκράτορας με τη συνοδεία του στην Κωνσταντινούπολη και έγινε χαμός. «Καλύτερα τούρκικο φακιόλι παρά δυτική καλύπτρα!», φώναζαν οι φανατικοί ανθενωτικοί. Και ήταν πολλοί, η φωνή τους κάλυψε τις φωνές των ενωτικών.
Ιωάννης Η΄Παλαιολόγος
Κάτι λέει αυτό.
Λέει ότι η ψυχή των προγόνων μας ήταν παγωμένη απέναντι στους Φράγκους. «Αυτοί δεν είναι σαν κι εμάς», είπαν πρώτοι εκείνοι, αιώνες πριν το πει ο Σαρκοζί.
Δεν ήταν σαν κι εμάς. Μιλούσαν άλλη γλώσσα, είχαν άλλα ήθη, ήταν άλλη ράτσα. Καλό από αυτούς δεν είχαμε δει. Μόνο επιδρομές, λεηλασίες, άλωση της Πόλης, διάλυση της αυτοκρατορίας. Και η Εκκλησία από κοντά να φαρμακώνει ακόμα περισσότερο τους πιστούς: «Αυτοί είναι Φράγκοι αιρετικοί, δηλαδή χειρότεροι κι από αλλόπιστους. Καλύτερα να έρθουν οι Τούρκοι, χίλιες φορές καλύτερα».
Οι Τούρκοι ήρθαν και δεν ήταν καθόλου καλύτερα. Σκοτάδι από παντού.
Και εθνική μοναξιά. Κάποια στιγμή αναθαρρήσαμε. Μήπως η ομόδοξη Ρωσία, μήπως αυτή τουλάχιστον μας αγαπά; Κράτησε λίγο η ψευδαίσθηση, μετά πέρασε κι αυτή.
Ελληνική Επανάσταση. Οι Φράγκοι παίζουν πάλι τα παιχνίδια τους, τους ξέρουμε τώρα τι αλεπούδες είναι. Καλοί είναι οι φιλέλληνες, αλλά δεν φτάνουν. Και τι κάνει επιτέλους η Ευρώπη για μας τους χριστιανούς; Δεν βλέπει πώς τυραννιόμαστε από τους άπιστους τους Τούρκους;
Η Ευρώπη κοιτάζει τα συμφέροντά της κι εμείς εδώ πέρα βγάζουμε τα μάτια μας ο ένας του άλλου. Την τελευταία στιγμή, πριν χαθεί αγώνας, η Ευρώπη μάς σώζει και μας κάνει κράτος.
Από τότε έχουμε με τους Φράγκους μια ιδιότυπη σχέση εξάρτησης. Όταν βρισκόμαστε στα δύσκολα, τους ζητάμε βοήθεια. Όταν περνάμε καλά, τους ειρωνευόμαστε, τους λέμε «κουτόφραγκους». Αυτοί δεν είναι σαν κι εμάς, όχι, εμείς είμαστε κάτι άλλο. Μόνο που η εθνική μοναξιά μάς κάνει παράξενους και ιδιότροπους. Και στο βάθος της ψυχής μας κάτι απροσδιόριστο και ξεχασμένο πια μετά από τόσους αιώνες μάς κάνει να τους αντιπαθούμε.
Και οι Φράγκοι από τη μεριά τους μας παρατηρούν με αμηχανία. Τι αναποδιασμένος λαός είναι αυτός, σκέφτονται. Απείθαρχος και ανυπάκουος και τόσο, μα τόσο συναισθηματικός. Μας έχουν ζαλίσει πια αυτοί οι Έλληνες, καλύτερα να τους ξεφορτωθούμε. Αυτοί δεν είναι σαν κι εμάς.
Όμως κάπου πρέπει κι εμείς να ακουμπήσουμε στον αιώνα τούτο της παγκοσμιοποίησης. Δεν γίνεται να πορευόμαστε μονάχοι. Μας τρελαίνει αυτή η μοναξιά, μας κάνει να σκεφτόμαστε παράλογα. Και δεν είναι και κανείς με το μέρος μας. Όλοι μάς δείχνουν με το δάχτυλο, γίναμε τώρα οι αποδιοπομπαίοι τράγοι.
Στ’ αλήθεια έχουμε τρελαθεί από την απελπισία. Λίγο ακόμα και θα περάσουμε τη θηλιά στο λαιμό μας μόνοι μας και θα απαγχονιστούμε.
Piraeus Time
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου