Τετάρτη 15 Αυγούστου 2012

Game over?

Σταμάτης Κυρζόπουλος

Πληθαίνουν τις τελευταίες ημέρες οι αναλύσεις στον ελληνικό, αλλά κυρίως στον διεθνή τύπο που εμφανίζουν την Ελλάδα οδηγούμενη, ως άλλη Ιφιγένεια, στο θυσιαστήριο για να καταστεί πολιτικά εφικτή και να προχωρήσει η προώθηση μιας ολοκληρωμένης και πιο συνεκτικής απάντησης στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους στην κατεύθυνση της εμβάθυνσης της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης, συγκροτώντας μια ένωση «των προθύμων και των ικανών», και αποβάλλοντας, εξαιρώντας, αποκόπτοντας την «ιδιάζουσα», «ανίατη» περίπτωση της  χώρας μας (σχετικές ανησυχίες και εκτιμήσεις έχουν εκφρασθεί και από τον γράφοντα σε περισσότερο ανύποπτο χρόνο).
Το σκεπτικό είναι σχετικά απλό: ανεξάρτητα από τις γερμανικές αιτιάσεις και εμμονές, η έως τώρα πορεία χειρισμού της κρίσης την τελευταία τριετία έχει δείξει ότι η συνταγή της βίαιης διόρθωσης της ανταγωνιστικότητας των ελλειμματικών χωρών του ευρωπαϊκού Νότου με τον ζουρλομανδύα της ισοπεδωτικής λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης χωρίς αμοιβαιοποίηση των εγγυήσεων μέρους των χρεών (ευρω-ομόλογα), λειτουργία της ΕΚΤ ως δανειστή ύστατης ανάγκης, και κάποιες ενέσεις ρευστότητας για μια μίνιμουμ αναπτυξιακή επανεκκίνηση των βυθιζόμενων στην ύφεση οικονομιών και στην απόγνωση και τον μηδενισμό κοινωνιών, όχι μόνο δεν αρκεί, αλλά επιδεινώνει τα δεδομένα σε ολόκληρη την ήπειρο, με την ύφεση να χτυπά πλέον την πόρτα και του ευρωπαϊκού Βορρά. Η αντίληψη ότι αρκεί η επιβολή πανευρωπαϊκής δημοσιονομικής πειθαρχίας (απαραίτητης πιθανώς κατά τα άλλα) αποδεικνύεται λανθασμένη. Η περαιτέρω πολιτική και οικονομική ενοποίηση των χωρών της ευρωζώνης, με ότι αυτό συνεπάγεται (εκχώρηση εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, μεταβιβάσεις από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές χώρες κ.ο.κ.) είναι αναπόφευκτη, αν ο στόχος είναι η επιβίωση του κοινού νομίσματος. Τα πολιτικά και οικονομικά οφέλη από το Ευρώ υπήρξαν ιδιαίτερα σημαντικά για τη Γερμανία και πλέον έχει έρθει η ώρα να συναινέσει σε όσα απαιτούνται για τη διάσωση του, καταβάλλοντας και το συγκριτικά υψηλότερο κόστος που της αναλογεί. Όσο απρόθυμη και αν είναι, το πιθανότερο είναι, ότι θα αναγκασθεί εκ των πραγμάτων να το κάνει. Όμως η αλλαγή πορείας, που νομοτελειακά ενδεχομένως απαιτείται, δεν είναι ούτε τεχνικά (και κυρίως), ούτε πολιτικά εύκολη. Πέραν του ότι χρειάζεται να αλλάξουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες (όπως του Μάαστριχτ), να ξεπερασθούν σκόπελοι όπως το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο κ.α., το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι πρέπει να πεισθεί η γερμανική κοινή γνώμη (αλλά και η ολλανδική, η φινλανδική κοκ) για την αναγκαιότητα στήριξης του κοινού νομίσματος και άρα των οικονομιών των χωρών που το συναπαρτίζουν. Το εγχείρημα αυτό δεν είναι καθόλου απλό. Η κρίση έχει εντείνει τον απομονωτισμό, τον ευρω-σκεπτικισμό, τις εθνοφυλετικές στερεοτυπικές περιχαρακώσεις και στις υποτιθέμενες «προηγμένες» ευρωπαϊκές κοινωνίες. Οι ολλανδικές, και ακολούθως, το 2013 οι γερμανικές εκλογές θα διεξαχθούν πιθανότατα με το εν λόγω διακύβευμα.
Και εδώ βρίσκεται ο ρόλος της «θυσίας» της Ελλάδας. Για να πεισθούν οι Γερμανοί ψηφοφόροι (και φορολογούμενοι) ότι αξίζει τον κόπο η σωτηρία των ισπανικών τραπεζών και η στήριξη του ιταλικού δημοσίου πρέπει να δείξουμε ότι οι «άσωτοι, μπαγαπόντηδες, αφερέγγυοι Έλληνες» τιμωρούνται. Αφού, πέραν πάσης λογικής, ισχυρισθήκαμε επί 3 χρόνια ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους οφείλεται αποκλειστικά στα greek statistics και στις ελληνικές ασωτείες, πριν προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα, οι «ένοχοι» πρέπει να κολασθούν. Η «καθαρτήριος», τιμωρητική διαδικασία πρέπει να φθάσει ως το τέλος. Παράλληλα η τύχη της Ελλάδας θα λειτουργεί και ως το απόλυτο παράδειγμα προς αποφυγή, ως το εμπράγματο αντικίνητρο για τα υπόλοιπα PIIGS (χωρίς το G πλέον).
Μπορεί οι πλέον νουνεχείς να εξακολουθούν να φοβούνται τις ανυπολόγιστα καταστρεπτικές επιπτώσεις ενός ενδεχόμενου ντόμινο από μια ελληνική έξοδο από την Ευρωζώνη, αλλά φαίνεται πως οι φωνές τους ακούγονται όλο και λιγότερο. Μέχρι και ο, από τη θεσμική του θέση υποχρεωμένος σε προσεκτικές διατυπώσεις, πρόεδρος του Eurogroup  Jean Claude Juncker δήλωσε προ ημερών ότι «μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη δεν είναι επιθυμητή, αλλά θα ήταν διαχειρίσιμη».
Η ελληνική οικονομία  έχει αποκοπεί από κάθε πηγή χρηματοδότησης και ασφυκτιά από τη δραματική έλλειψη ρευστότητας και την καταρράκωση της ψυχολογίας των πολιτών. Η εσωτερική παύση πληρωμών νεκρώνει και τα τελευταία εναπομείναντα υγιή της κύτταρα. Η κοινωνική δυναμική της απόγνωσης φουσκώνει και η (αυτο)καταστροφική πλημμύρα είναι πιθανό να ξεσπάσει με τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια. Οι «θυσίες» προσλαμβάνουν χαρακτήρα αυτο-ακρωτηριασμού χωρίς έστω την ψευδαίσθηση μιας κάποιας ελπίδας. Ο καταιγισμός καθημερινών απειλητικών δηλώσεων Ευρωπαίων (κυρίως Γερμανών) αξιωματούχων και  «ειδικών» εμπεδώνουν την αίσθηση της ματαιότητας και του αναπόδραστου της καταστροφής, φαλκιδεύοντας οιαδήποτε προοπτική ανάκαμψης. Η λογική που λέει ότι η στάση αυτή των δανειστών είναι μέσο πίεσης για την προώθηση μεταρρυθμίσεων και την από μέρους μας τήρηση των συμφωνηθέντων, δεν αρκεί για να εξηγήσει όλη την εικόνα. Είναι πλέον αρκετά σαφές ότι η Ελλάδα εξωθείται στην έξοδο, μια έξοδο που ενδεχομένως θα συνδυασθεί με νέο κούρεμα του χρέους της (προς τους «θεσμικούς» δανειστές αυτή τη φορά).
Είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη η έντονη ανησυχία των Αμερικανών, όπως αυτή εκφράζεται από δημοσιεύματα και πιέσεις του αγγλοσαξωνικού τύπου, προς τη γερμανική πλευρά, αλλά και μέσω πληροφοριών που «διαρρέονται» σε δημοσιογράφους με παραδοσιακά στενές σχέσεις με τον αμερικανικό παράγοντα. Οι Αμερικανοί εμφανίζονται νευρικοί αφ’ενός γιατί απεύχονται ένα νέο ανεξέλεγκτο ξέσπασμα της κρίσης εν μέσω της κορύφωσης της προεκλογικής τους περιόδου (με την Ελλάδα στoν ρόλο της Lehman Brothers) και αφ’ετέρου για τις εξαιρετικά επικίνδυνες γεωπολιτικές επιπτώσεις σε όλη τη ζώνη της ΝΑ Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής από τυχόν αποσταθεροποίηση της Ελλάδας.
Το ελληνικό δράμα φαίνεται πως οδεύει πια προς την τραγικότερη δυνατή κατάληξη. Το δυστυχέστερο είναι πως η κατάσταση δείχνει να έχει ξεφύγει από τα χέρια μας και πως η ελληνική πλευρά αδυνατεί να επηρεάσει καθοριστικά τις εξελίξεις. Έστω και την ύστατη αυτή ώρα απαιτείται συνεννόηση των κυβερνητικών πολιτικών δυνάμεων και της μείζονος αντιπολίτευσης για τον καθορισμό της βασικής αλλά απαραιτήτως και εναλλακτικών πλέον στρατηγικών καθώς και η αναζήτηση κάθε δυνατής συμμαχίας με τους διεθνείς εκείνους παράγοντες που έχουν λόγους να απεύχονται τυχόν ελληνική κατάρρευση και μπορούν να πιέσουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο χρόνος τελειώνει...
Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου η πυρηνική ισορροπία τρόμου (και αμοιβαίας αποτροπής) είχε ονομασθεί MAD (Mutually Assured Destruction-Aμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή). Φαίνεται πως πλέον οι κωδικοί ενεργοποίησης μαζικής οικονομικής καταστροφής βρίσκoνται στα χέρια ακόμη πιο απερίσκεπτων ανθρώπων.
Info: Tempted, Angela? A controlled break-up of the euro would be hugely risky and expensive. So is  waiting for a solution to turn up-Τhe Economist και στα ελληνικά
Ο πειρασμός της Μέρκελ και το ευρώ. Δαπανηρότερη η χαοτική διάλυση της Ευρωζώνης από τη διάσωσή της-Economist
Οι πιέσεις του ΔΝΤ και το αβέβαιο μέλλον. Του Βασίλη Zήρα
Το θρίλερ της διάλυσης του ευρώ και οι ανομολόγητοι φόβοι της Μέρκελ. Tου Γιώργου Κανελλόπουλου
Ο Ρουβίκωνας. Tου Αλέξη Παπαχελά
Οι προειδοποιήσεις και η «Ιφιγένεια». Tου Αθανάσιου Έλλις


*Ο Σταμάτης Κυρζόπουλος είναι ιατρός καρδιολόγος, στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο και συγγραφέας του βιβλίου "Μονόδρομοι και αδιέξοδα: Πολιτών υπέρβαση". Εκτός από το News247 αναλύει και εκφράζει τις σκέψεις του μέσα από το προσωπικό του blog sxoliopoliti.blogspot.gr
Πηγή "news247"