Την εποχή τους φαίνονταν καλές ιδέες, αλλά ο χρόνος απέδειξε ότι δεν ήταν. Συγκεντρώσαμε μια δεκάδα εφευρέσεων που κατέληξαν να είναι ενοχλητικές και επαχθείς.
Ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της ανθρώπινης εφευρετικότητας θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι κάποιες εφευρέσεις αποδείχτηκαν κακές ιδέες. Μερικές φορές προκάλεσαν απρόσμενες αρνητικές επιπτώσεις, ενώ άλλες φορές οι πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειές τους απλώς δεν είχαν μελετηθεί αρκετά και κατέληξαν να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Κάποιες σχεδιάστηκαν με πολλές ελπίδες, ενώ άλλες φαίνονταν από την αρχή ότι δεν έχουν νόημα όμως συνέχισαν να υφίστανται. Συνήθως φταίει η δική μας έλλειψη μακροπρόθεσμου οράματος που μας αναγκάζει να τις χρησιμοποιούμε μέχρι που πλέον είναι πολύ αργά.
Για την πλειονότητα αυτών των προβλημάτων μπορεί να βρεθεί λύση, όμως λόγω κάποιων οικονομικών, βιομηχανικών και πολιτικών συμφερόντων δεν είναι εφικτή η εξάλειψή τους. Μόνο η διεθνής πίεση ή μια επικείμενη καταστροφή μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνισή τους για το καλό της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα που τίθεται είναι πώς θα συνεχιστεί η τεχνολογική πρόοδος χωρίς όμως να κάνει τον κόσμο μας ένα χειρότερο μέρος. Δηλαδή, θα πρέπει να συνεχίσουμε με οποιοδήποτε κόστος και να ελπίζουμε ότι θα διορθωθούν τα πράγματα στο μέλλον ή να κάνουμε το σωστό από την αρχή;
1. Τα πυρηνικά όπλα
Μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον η συζήτηση σχετικά με το αν τα όπλα πρέπει να θεωρούνται ή όχι μια κακή εφεύρεση ή αν το πρωταρχικό πρόβλημα είμαστε εμείς οι άνθρωποι, που πολεμάμε από αμνημονεύτων χρόνων. Ωστόσο σε κάτι συμφωνεί σχεδόν όλος ο κόσμος: απ’ όλο το πολεμικό οπλοστάσιο που δημιουργήθηκε σε όλη την πορεία της ιστορίας, τα πυρηνικά όπλα συγκαταλέγονται στα πιο καταστρεπτικά.
Οι ιστορικοί εξακολουθούν να διαφωνούν για το αν η χρήση πυρηνικών όπλων στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι κατά το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο εμπόδισε την παράταση της σύρραξης, που θα είχε ακόμα πιο δραματικές συνέπειες. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επινοήθηκε η λεγόμενη θεωρία της αποτροπής, ένας ευφημισμός με τον οποίο ήθελαν να περιγράψουν ότι μια δύναμη διέθετε πυρηνικά όπλα προκειμένου να μη δεχτεί επίθεση.
Έχοντας εμμονή με αυτή την ιδέα, οι χώρες που έχουν τη δυνατότητα να τα αναπτύξουν τα διατηρούν στην πλειονότητά τους ως δυνητική απειλή, παρ’ όλο που η Νότιος Αφρική απέδειξε ότι μπορεί να τα απαρνηθεί. Σήμερα, με την πυρηνική εποχή να έχει ήδη ξεπεραστεί, αυτά τα όπλα δε φαίνονται με κανένα τρόπο παρωχημένα, αν και πολλά από αυτά όντως είναι. Μερικά έχουν εμπλακεί σε ατυχήματα μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Και επιπλέον, το κόστος συντήρησής τους είναι αστρονομικό. Νέα πηγή ενέργειας.
Παρ’ όλο που πολλές από τις κυβερνήσεις που διαθέτουν αυτή την τεχνολογία δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν όταν πρόκειται να υπογράψουν και να επιβάλουν τις συνθήκες που απαγορεύουν τις δοκιμές με αυτή την τεχνολογία, αυτά τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να λύσουν εν μέρει το ενεργειακό πρόβλημα. Η βασική ιδέα είναι να ανακυκλωθούν τα υλικά των πυρηνικών κεφαών και να προσαρμοστούν ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πυρηνικούς σταθμούς για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Είδαμε όμως πόσο επικίνδυνοι είναι κι αυτοί… Το αποκορύφωμα της ειρωνείας είναι ότι πολλά από αυτά τα όπλα βρίσκονται υπό τον άμεσο έλεγχο του Ομπάμα, -κατόχου βραβείου Νόμπελ Ειρήνης.
2. Τα πλαστικά μπουκάλια
Μέχρι πριν από μισό αιώνα τα πάντα εμφιαλώνονταν σε γυαλί. Το πλαστικό άρχισε να γίνεται δημοφιλές τη δεκαετία του 1960, όταν βελτιώθηκαν οι βιομηχανικές διαδικασίες που επέτρεψαν την αξιοποίησή του, ενώ παράλληλα η τιμή του πετρελαίου ήταν συγκριτικά χαμηλότερη. Όμως, μετά από πολλές δεκαετίες κατά τις οποίες θεωρούνταν ένδειξη μοντερνισμού, σήμερα τα πλαστικά μπουκάλια αντιμετωπίζονται σχεδόν ως η ενσάρκωση του κακού.
Για πολύ καιρό τα χρησιμοποιούσαμε για να μεταφέρουμε κάθε είδους υγρό, όμως με ποιο τίμημα; Ένα πτώμα για επτά αιώνες. Το πρόβλημα με αυτά ξεκινά όταν τελειώνει η χρήσιμη ζωή τους. Οι αριθμοί ποικίλλουν ανάλογα με τη διαδικασία κατασκευής, όμως καθένα από αυτά τα μπουκάλια χρειάζεται, κατά μέσο όρο, 700 χρόνια για να αποσυντεθεί. Επιπλέον, το 80% δεν ανακυκλώνεται, και πολλά περιέχουν ρυπαντικές χημικές ουσίες, όπως δισφαινόλη Α, μια ένωση που με τον καιρό μπορεί να αποδειχτεί πολύ βλαβερή.
Η κατάσταση είναι λίγο-πολύ παράδοξη: το 90% του κόστους ενός μπουκαλιού εμφιαλωμένου νερού οφείλεται στο ίδιο το μπουκάλι, και η εμφιάλωση είναι η λιγότερο αποτελεσματική μέθοδος για τη συγκέντρωση νερού. Ωστόσο, χρειάζονται περίπου 10 εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου, για να κατασκευαστούν μόλις ένα δισεκατομμύριο μπουκάλια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι κάτι πρέπει να γίνει γι’ αυτό, όπως π.χ. να επιστρέψουμε στο γυαλί, να αντικαταστήσουμε τα μαλακά μπουκάλια με επαναχρησιμοποιήσιμα μπουκάλια από σκληρό πλαστικό, ακόμα και να καταφύγουμε στα παλιά μπουκάλια από αλουμίνιο.
3. Οι γενετικές και βιολογικές πατέντες
Υπάρχει μια μεγάλη εμπορική, νομική, πολιτική και ηθική αντιπαράθεση για ό,τι σχετίζεται με αυτές τις ευρεσιτεχνίες, που επιτρέπουν την καταγραφή ακολουθιών γονιδίων ή βιολογικών ουσιών, μια διαδικασία κατά την οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι νόμοι κάθε χώρας και οι διεθνείς συμφωνίες. Πρόκληση για διερεύνηση.
Στην ιατρική, αυτή η πρακτική πραγματοποιείται από τις αρχές του 20ού αι., όταν άρχισαν να καταγράφονται κάποιες ενώσεις, όπως η αδρεναλίνη, η ινσουλίνη ή η βιταμίνη B12. Κάποιοι πιστεύουν ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται, αν η ευρεσιτεχνία αφορά ενώσεις που υπάρχουν στη φύση, καθώς στην πραγματικότητα οι ερευνητές απλώς αποκωδικοποιούν τη λειτουργία τους.
Είναι σαν να καταγράφει κάποιος τους πρώτους αριθμούς με 2.000 ψηφία και η υπόλοιπη ανθρωπότητα να πρέπει να του πληρώνει μια άδεια για να τους χρησιμοποιεί. Ωστόσο, οι υποστηρικτές των ευρεσιτεχνιών αντιτείνουν ότι χωρίς αυτά τα δικαιώματα οι επιχειρήσεις δε θα έχουν κίνητρα για να ερευνούν και ότι με τη ζήτηση και τη δημοσίευσή τους διευκολύνουν τον ακαδημαϊκό κόσμο, για να μπορούν να τις χρησιμοποιούν· βέβαια κανείς δεν επωφελείται οικονομικά από αυτές χωρίς να τις πληρώσει. Έτσι, από τη δεκαετία του 1970 είχαν καταγραφεί γενετικώς τροποποιημένα φυτά, βακτήρια, ποντίκια εργαστηρίου…
Στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότερες από 40.000 ευρεσιτεχνίες που σχετίζονται με την ανθρώπινη γενετική, παρ’ όλο που τα γονίδια καθαυτά δεν μπορούν να κατοχυρωθούν με ευρεσιτεχνία, γιατί είναι «φυσικά προϊόντα». Όσοι απορρίπτουν τις βιοευρεσιτεχνίες ισχυρίζονται ότι χωρίς αυτές θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πιο φτηνές θεραπείες, γιατί δημιουργούν μια τροχοπέδη 20 ετών (αυτό το διάστημα ορίζει η νομοθεσία μέχρι την απελευθέρωσή τους), μέχρι να επιτευχθούν νέες πρόοδοι και τα οφέλη που αυτές συνεπάγονται. Γι’ αυτό, κάποιες χώρες τις αγνοούν για το καλό του πληθυσμού τους.
4. Σακούλες αγορών (από πλαστικό)
Είναι οι απαραίτητοι σύντροφοί μας εδώ και πολλές δεκαετίες, όταν η χρήση τους επεκτάθηκε χάρη στη μείωση της τιμής του πετρελαίου, από το οποίο παράγεται το πολυαιθυλένιο, η πρώτη ύλη για την παραγωγή τους. Το πρόβλημα είναι ότι, από περιβαλλοντικής άποψης, οι πλαστικές σακούλες είναι ένα καταστροφικό μείγμα: χρειάζονται δεκαετίες για να αποσυντεθούν, μπορεί να απειλήσουν την υδρόβια ζωή, αν καταλήξουν στη θάλασσα, ενώ για την παραγωγή τους παράγονται τεράστιες ποσότητες CO2.
Παρ’ όλο που οι αριθμοί είναι δύσκολο να καθοριστούν, υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα κάθε άτομο χρησιμοποιεί γύρω στις 500 πλαστικές σακούλες το χρόνο, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν ανακυκλώνεται. Συνολικά, αυτό ισούται με την εκπομπή περίπου 220.000 τόνων CO2.
Εναλλακτική: καλάθι. Σε κάποιες χώρες, υπάρχουν πόλεις που απαγορεύουν τη χρήση τους ή τις χρεώνουν υπέρογκα, ώστε οι καταναλωτές να το συνειδητοποιούν και να επιλέγουν ένα άλλο είδος συσκευασίας. Δε λείπουν οι εναλλακτικές λύσεις: υπάρχουν επαναχρησιμοποιήσιμες τσάντες, χάρτινες σακούλες, βιοδιασπώμενες, υφασμάτινες και, φυσικά, το παραδοσιακό καλάθι. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα παράδειγμα για το πώς τα προβλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον πρέπει να αντιμετωπίζονται συλλογικά. Σε αυτή την περίπτωση, τα πάντα εξαρτώνται από τη θέληση των καταναλωτών.
5. Το θερμόμετρο με υδράργυρο
Το 1714, ο Γερμανός μηχανικός Ντάνιελ Γκάμπριελ Φαρενάιτ επινόησε αυτή τη συσκευή, που χρησιμοποιείται ευρέως τόσο στην ιατρική όσο και στη μελέτη του κλίματος. Είχε τόση επιτυχία που στην ουσία μπήκε σχεδόν σε όλα τα σπίτια του ανεπτυγμένου κόσμου. Ωστόσο, με τον καιρό διαπιστώθηκε ότι ο υδράργυρος που υπάρχει στα θερμόμετρα μπορεί να είναι πολύ βλαβερός για τους ανθρώπους και το περιβάλλον, κάτι που κανείς ποτέ δεν είχε φανταστεί.
Η εισπνοή των αναθυμιάσεών του μπορεί να βλάψει τα νε- φρά και το νευρικό σύστημα, ενώ η απόρριψη αυτού του χημικού στοιχείου μπορεί να μολύνει μεγάλους όγκους νερού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει αυτό το βαρύ μέταλλο ως πολύ τοξικό και «επικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων». Ψηφιακή αντικατάσταση. Σήμερα υπάρχουν διάφορες μέθοδοι μέτρησης της θερμοκρασίας που δεν τον χρησιμοποιούν, και έτσι πολλές χώρες έχουν αποφασίσει να αντικαταστήσουν τα ιατρικά όργανα που περιέχουν υδράργυρο.
Επιπλέον, ζητούν από τους πολίτες να «αποσύρουν» τα παλιά θερμόμετρα και να τα προσκομίσουν στα σημεία συλλογής. Έτσι, σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στο μεγαλύτερο μέρος των νοσοκομείων του κόσμου έχουν αντικατασταθεί από άλλα θερμόμετρα, όπως ψηφιακά. Στην Ελλάδα απαγορεύεται η πώληση θερμομέτρων υδραργύρου από τον Απρίλιο του 2009.
6. Η ανεπιθύμητη ηλεκτρονική αλληλογραφία
Στις 12 Απριλίου του 1994 οι δικηγόροι Λόρενς Κάντερ και Μάρθα Σίγκελ είχαν την ευφυή ιδέα να ανακοινώσουν τις υπηρεσίες τους στις ομάδες συζήτησης του Usenet, ενός συστήματος του διαδικτύου που επιτρέπει στους χρήστες να αφήνουν και να διαβάζουν μηνύματα και που δημιουργεί μια τεράστια κυκλοφορία. Παρ’ όλο που δεν ήταν αυτή η θέλησή τους, επινόησαν το μαζικό σπαμ, ένα είδος μηνυμάτων που θεωρούνται «σκουπίδια» από τους αποδέκτες, γιατί στόχος τους είναι να διαφημίσουν ή να πουλήσουν κάτι και στέλνονται αδιακρίτως.
Ένας πωλητής της εταιρείας DEC έκανε κάτι παρόμοιο το 1978. Έστειλε ένα μήνυμα σε 320 παραλήπτες. Για να το πετύχει, χρειάστηκε να πληκτρολογήσει τις διευθύνσεις μία-μία. Το διαδίκτυο ήταν ακόμα τόσο νέο που οι διευθύνσεις δεν έληγαν σε .com.
Σήμερα, η κατάσταση είναι τόσο ανυπόφορη όσο και παράλογη: καθημερινά κυκλοφορούν περισσότερα από 180 δις μηνύματα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας μέσω ίντερνετ όπου πρακτικά ανακοινώνονται τα πάντα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό μπορεί να επιτρέψει σε κάποιους κακόβουλους να εκμεταλλευτούν κάποιον απρόσεκτο που απαντά στα σπαμ, για να εγκαταστήσουν στον υπολογιστή του προγράμματα αμφίβολης προέλευσης και να εισαγάγουν κακόβουλο λογισμικό προκειμένου να υποκλέψουν τους κωδικούς πρόσβασής του.
Αν το δούμε έτσι, είναι σχεδόν θαύμα που κάποιος μας στέλνει ένα e-mail και το λαμβάνουμε σωστά στο ηλεκτρονικό γραμματοκιβώτιό μας. Η εφευρετικότητα των spammers μερικές φορές εκπλήσσει. Όχι μόνο μπορούν να στείλουν εξατομικευμένα μηνύματα, αλλά επίσης μπορούν να μολύνουν εκατοντάδες ή χιλιάδες υπολογιστές (τους οποίους μετατρέπουν σε υπολογιστές ζόμπι) και στη συνέχεια τους χρησιμοποιούν ως πλατφόρμα για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους.
Άλλες φορές μπαίνουν στους λογαριασμούς e-mail με κωδικούς που υπέκλεψαν, για να αποστείλουν μέσω αυτών μηνύματα σπαμ εν αγνοία των ιδι- οκτητών. Δυστυχώς, στον αγώνα μεταξύ των spammers και των συστημάτων ασφαλείας της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, οι κακοί, ως συνήθως, έχουν προβάδισμα.
7. Η αλλαγή της ώρας
Δύο φορές το χρόνο ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα παράξενο τελετουργικό. Το φθινόπωρο, έχουμε στη διάθεσή μας μία ημέρα των 25 ωρών, ενώ, όταν αρχίζει η άνοιξη, μία ημέρα των 23 ωρών. Αυτό οφείλεται σε μια ωριαία προσαρμογή που, στην ουσία, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί καλύτερα το φως του ήλιου και να κάνει οικονομία ενέργειας.
Όμως, στην Ισπανία για παράδειγμα έχει επιβεβαιωθεί ότι η εξοικονόμηση είναι μόλις 0,5%, σύμφωνα με το Red Eléctrica και το FNeNERGIA. Ωστόσο, το Ινστιτούτο για τη διαφοροποίηση και εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμά ότι θα μπορεί να ανέβει στο 5%. Γαλικιακή ανωμαλία. Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ένα μαζικό jet lag για κάποιες ημέρες, το οποίο μεταφράζεται σε διαταραχές ύπνου και δυσφορία.
Επιπλέον, για την εφαρμογή του απαιτείται η προσαρμογή των πληροφορικών συστημάτων, των ωραρίων των τρένων και των αεροπλάνων, των βιομηχανικών μηχανημάτων… Στην Ελλάδα, η αλλαγή της ώρας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1931 και αδιαλείπτως από το 1975. Σήμερα, οι επικριτές επισημαίνουν πως, αν ήταν στ’ αλήθεια τόσο ωφέλιμη, η Γαλικία θα έπρεπε να είναι στην ίδια ζώνη ώρας με τα Κανάρια Νησιά και την Πορτογαλία.
Ακόμα, κάποιες περιοχές που απέχουν πολύ μεταξύ τους, όπως η Βαρσοβία, στην Πολωνία, και το Βίγκο της Ισπανίας έχουν την ίδια ώρα αλλά κανείς δε διαμαρτύρεται, οπότε μάλλον κάτι είναι λάθος.
8. Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού
Οι ιδέες δεν είναι εφικτό να κατοχυρωθούν. Οι εφευρέσεις ναι. Το πρόβλημα με το software είναι ότι περιλαμβάνει πράγματα ανάμεσα σε αυτές τις δύο έννοιες, όπως είναι οι αλγόριθμοι. Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού δημιουργούν έτσι μια μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στη βιομηχανία και τους νομοθέτες, οι οποίοι συχνά έρχονται αντιμέτωποι με διάφορες πιέσεις, για να τις διατηρήσουν ή να τις καταργήσουν.
Ενώ στις ΗΠΑ θεωρούνται σχεδόν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των εταιρειών τεχνολογίας, η κοινωνική πίεση οδήγησε την ΕΕ να τις απορρίψει την τελευταία δεκαετία. Φοβού τα τρολς! Σε μια ενδιάμεση θέση βρίσκονται όσοι πιστεύουν ότι, παρ’ όλο που αποτελούν τροχοπέδη για την καινοτομία (τα τελευταία χρόνια το ελεύθερο λογισμικό γνώρισε αξιοσημείωτη ώθηση), η πραγματικότητα είναι ότι γίνονται δεκτές σε κάποιες χώρες.
Έτσι, μπορεί να είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται, έστω και μόνο για να αποφεύγονται οι αγωγές. Και υπάρχει πάντα ο φόβος των τρολς των ευρεσιτεχνιών· εταιρείες χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς επιδίδονται στην κατάχρηση του νομικού πλαισίου με καιροσκοπικό τρόπο, για να κερδίσουν χρήματα με αυτές, χωρίς όμως να τις χρησιμοποιούν για να αναπτύξουν κάτι.
9. Η πασιέντζα και τα άλλα παιχνίδια των Windows
Μερικοί την αποκαλούν, ίσως δικαίως, «το μεγαλύτερο καταστροφέα της παραγωγικότητας της εργασίας στα τέλη του 20ού αιώνα». Στη δεκαετία του 1990, η Microsoft συμπεριέλαβε –χωρίς δόλο– αυτό το πικρό ποτήρι στο επιτυχημένο λειτουργικό σύστημα Windows. Σύντομα μετατράπηκε σε σύμβολο της απώλειας χρόνου στο γραφείο, αλλά και εφιάλτης για τους προϊσταμένους και τους διευθυντές.
Η αρχική πασιέντζα των Windows, επίσης γνωστή ως Klondike, αναπτύχθηκε από τον Γουές Τσέρι, ένα συνεργάτη της εταιρείας που, παρά την προφανή δημοτικότητα του παιχνιδιού, δεν έλαβε ανταμοιβή για την εργασία του. Οι μαθηματικοί ακόμα δε γνωρίζουν το ποσοστό των παιχνιδιών που μπορούν να επιλυθούν απ’ όλους τους συνδυασμούς που μπορούν να παραχθούν.
Μισάνθρωπο, αλλά με πολλούς φίλους. Σίγουρα, όσοι χάνουν το χρόνο τους με την Πασιέντζα ή το Ναρκαλιευτή, έ- να άλλο δημοφιλές παιχνίδι των Windows, θα έκαναν το ίδιο με οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν, ώστε να αποφύγουμε τον πειρασμό. Βέβαια η τάση είναι μάλλον η αντίθετη, αφού η νέα έκδοση περιλαμβάνει περισσότερους τίτλους. Και δεν είναι μοναδική. Στο Mac είναι εγκατεστημένο σκάκι, ενώ ακόμα και οι εκδόσεις του Linux όπως το KDE και το GNOME έχουν την παραδοσιακή πασιέντζα.
10. Οι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων
Στην Ευρώπη ο μέσος όρος οικιακών απορριμμάτων το χρόνο είναι περίπου 520 κιλά. Φαίνεται πως η ανακύκλωση –και η κρίση– έχει περιορίσει κάπως αυτόν τον αριθμό, αλλά ακόμα κι έτσι, εάν τον πολλαπλασιάσουμε με τον αριθμό όλων των ανθρώπων στον πλανήτη, το γινόμενο είναι τεράστιο.
Ο πρώτος τρόπος για την αντιμετώπιση του ζητήματος των σκουπιδιών ήταν πολύ απλός: βρίσκουμε μια τοποθεσία κοντά στην κατοικημένη περιοχή, κάνουμε μια μεγάλη τρύπα και τα συγκεντρώνουμε όλα εκεί. Έτσι δημιουργήθηκαν οι τεράστιες χωματερές που, με το πέρασμα του χρόνου, έχουν μεγαλώσει υπέρμετρα, μο λύνουν τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος όπου βρίσκονται, ενώ αποτελούν μια σταθερή πηγή θορύβου και δυσωδίας. Ανακυκλώστε περισσότερο.
Αλλά τι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν; Εκτός από την απόρριψη λιγότερων αντικειμένων στα σκουπίδια, πρέπει να ανακυκλώνουμε περισσότερο και να χρησιμοποιούμε τα σημεία συλλογής για την απόρριψη των ρυπογόνων υλικών. Επιπλέον, υπάρχουν τεχνολογίες που επιτρέπουν τη μετατροπή ορισμένων οργανικών απορριμμάτων σε λιπάσματα και βιοκαύσιμα.
Κι άλλες εφευρέσεις που τίναξαν τα πέταλα Τo Concorde. Είναι κρίμα να μην μπορούμε να δούμε να πετά το πιο επιβλητικό επιβατικό αεροσκάφος που κατασκευάστηκε μέχρι σήμερα, το οποίο μπορούσε να ταξιδεύει με 2.200 χλμ./ώρα. Όμως τα 20 κομμάτια που κατασκευάστηκαν αποδείχτηκαν σκέτη καταστροφή και παρήγαγαν εκκωφαντικό θόρυβο. Το λειτουργικό κόστος και το κόστος συντήρησης ήταν αρκετά υψηλά και έτσι αποσύρθηκαν το 2003. Σήμερα αναπαύονται σε διάφορα μουσεία.
Τα αέρια CFC. Για πολλές δεκαετίες οι χλωροφθοράνθρακες, πολύ επιβλαβείς για τη στιβάδα του όζοντος, χρησιμοποιούνταν στα σπρέι, τα ψυγεία και τα airconditions. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και οι διεθνείς συμβάσεις εξασφάλισαν τη διακοπή της παραγωγής τους στη δεκαετία του 1990.
Clippy, ο βοηθός του Office. Αυτή η εφαρμογή, που θεωρητικά θα βοηθούσε στη χρήση των προγραμμάτων του πακέτου Office της Microsoft, ήταν πραγματικός μπελάς. Η κούκλα σε σχήμα συνδετήρα καταντούσε πολύ ενοχλητική, προσφέροντας συμβουλές τόσο προφανείς όσο και άχρηστες, ενώ ήταν σχεδόν αδύνατη η απενεργοποίησή της. Εστάλη στον… αγύριστο στην έκδοση Office 2007.
Η βενζίνη με μόλυβδο. Η προσθήκη μαγγάνιου και μόλυβδου στη βενζίνη αυξάνει τα οκτάνιά της και λειτουργεί ως λιπαντικό. Δυστυχώς, ο μόλυβδος είναι τοξικός για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η συνεργασία μεταξύ κατασκευαστών, χρηστών και πετρελαϊκών εταιρειών κατάφερε να σταματήσει την εμπορία αυτού του καυσίμου πριν από λίγα χρόνια.
Η προστασία αντιγραφής για cd και dvd. Οι κατασκευαστές έστυψαν το μυαλό τους προσπαθώντας να αναπτύξουν συστήματα για να αποφύγουν τη δημιουργία τέλειων ψηφιακών αντιγράφων αυτών των μέσων. Αλλά κανείς δεν μπόρεσε να αντισταθεί στους hackers. Για να κάνουν τα πράγματα χειρότερα, κάποια αμυντικά συστήματα εμποδίζουν τα πρωτότυπα να λειτουργήσουν σωστά σε όλους τους υπολογιστές. Πλέον χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο.
Οι λαμπτήρες πυράκτωσης. Ποιος να το έλεγε στον Έντισον (1847-1931) ότι μετά από έναν αιώνα και κάτι που έγινε δημοφιλής η εκδοχή του με το λαμπτήρα πυράκτωσης, πρέπει να αποσυρθεί από όλα τα σπίτια; Σήμερα, με το κόστος της ενέργειας να έχει φτάσει στον ουρανό, αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί. Η παραγωγή τους θα πρέπει να έχει σταματήσει ως το 2014.
Το DDT και ο πορτοκαλί παράγοντας. Πρόκειται, αντίστοιχα, για ένα εντομοκτόνο και ένα ζιζανιοκτόνο που επινοήθηκαν για την καταπολέμηση της ελονοσίας και την αποψίλωση μεγάλων περιοχών. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι το DDT προκαλούσε στειρότητα, και ο ανεπαρκώς καθαρισμένος πορτοκαλί παράγοντας που χρησιμοποιήθηκε στον Πόλεμο του Βιετνάμ περιείχε καρκινογόνα συστατικά που είχαν συνέπειες σε πολίτες και στρατιώτες.
Τα προϊόντα θαύματα. Τα μαγνητικά βραχιόλια και τα βραχιόλια ολογραφικής τεχνολογίας υπόσχονται να βελτιώσουν θεαματικά την υγεία μας. Όμως το σίγουρο είναι ότι στερούνται επιστημονικής βάσης. Οι καταγγελίες των καταναλωτών συχνά αναγκάζουν τις αρχές να αποσύρουν αργά ή γρήγορα αυτό το είδος των προϊόντων.
Το τσιμέντο αλουμινίου. Προφανώς, αυτό το «χαρμάνι» σταθεροποιούνταν καλύτερα και γρηγορότερα από το συμβατικό τσιμέντο, όμως το αλουμίνιο άλλαζε ιδιότητες σε ορισμένες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Για λόγους ασφαλείας κατεδαφίστηκαν πολλά κτίρια που ανεγέρθηκαν μέχρι το 1970.
Πηγή
Ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της ανθρώπινης εφευρετικότητας θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι κάποιες εφευρέσεις αποδείχτηκαν κακές ιδέες. Μερικές φορές προκάλεσαν απρόσμενες αρνητικές επιπτώσεις, ενώ άλλες φορές οι πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειές τους απλώς δεν είχαν μελετηθεί αρκετά και κατέληξαν να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό. Κάποιες σχεδιάστηκαν με πολλές ελπίδες, ενώ άλλες φαίνονταν από την αρχή ότι δεν έχουν νόημα όμως συνέχισαν να υφίστανται. Συνήθως φταίει η δική μας έλλειψη μακροπρόθεσμου οράματος που μας αναγκάζει να τις χρησιμοποιούμε μέχρι που πλέον είναι πολύ αργά.
Για την πλειονότητα αυτών των προβλημάτων μπορεί να βρεθεί λύση, όμως λόγω κάποιων οικονομικών, βιομηχανικών και πολιτικών συμφερόντων δεν είναι εφικτή η εξάλειψή τους. Μόνο η διεθνής πίεση ή μια επικείμενη καταστροφή μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνισή τους για το καλό της ανθρωπότητας. Το πρόβλημα που τίθεται είναι πώς θα συνεχιστεί η τεχνολογική πρόοδος χωρίς όμως να κάνει τον κόσμο μας ένα χειρότερο μέρος. Δηλαδή, θα πρέπει να συνεχίσουμε με οποιοδήποτε κόστος και να ελπίζουμε ότι θα διορθωθούν τα πράγματα στο μέλλον ή να κάνουμε το σωστό από την αρχή;
1. Τα πυρηνικά όπλα
Μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον η συζήτηση σχετικά με το αν τα όπλα πρέπει να θεωρούνται ή όχι μια κακή εφεύρεση ή αν το πρωταρχικό πρόβλημα είμαστε εμείς οι άνθρωποι, που πολεμάμε από αμνημονεύτων χρόνων. Ωστόσο σε κάτι συμφωνεί σχεδόν όλος ο κόσμος: απ’ όλο το πολεμικό οπλοστάσιο που δημιουργήθηκε σε όλη την πορεία της ιστορίας, τα πυρηνικά όπλα συγκαταλέγονται στα πιο καταστρεπτικά.
Οι ιστορικοί εξακολουθούν να διαφωνούν για το αν η χρήση πυρηνικών όπλων στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι κατά το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο εμπόδισε την παράταση της σύρραξης, που θα είχε ακόμα πιο δραματικές συνέπειες. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επινοήθηκε η λεγόμενη θεωρία της αποτροπής, ένας ευφημισμός με τον οποίο ήθελαν να περιγράψουν ότι μια δύναμη διέθετε πυρηνικά όπλα προκειμένου να μη δεχτεί επίθεση.
Έχοντας εμμονή με αυτή την ιδέα, οι χώρες που έχουν τη δυνατότητα να τα αναπτύξουν τα διατηρούν στην πλειονότητά τους ως δυνητική απειλή, παρ’ όλο που η Νότιος Αφρική απέδειξε ότι μπορεί να τα απαρνηθεί. Σήμερα, με την πυρηνική εποχή να έχει ήδη ξεπεραστεί, αυτά τα όπλα δε φαίνονται με κανένα τρόπο παρωχημένα, αν και πολλά από αυτά όντως είναι. Μερικά έχουν εμπλακεί σε ατυχήματα μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Και επιπλέον, το κόστος συντήρησής τους είναι αστρονομικό. Νέα πηγή ενέργειας.
Παρ’ όλο που πολλές από τις κυβερνήσεις που διαθέτουν αυτή την τεχνολογία δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν όταν πρόκειται να υπογράψουν και να επιβάλουν τις συνθήκες που απαγορεύουν τις δοκιμές με αυτή την τεχνολογία, αυτά τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να λύσουν εν μέρει το ενεργειακό πρόβλημα. Η βασική ιδέα είναι να ανακυκλωθούν τα υλικά των πυρηνικών κεφαών και να προσαρμοστούν ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πυρηνικούς σταθμούς για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Είδαμε όμως πόσο επικίνδυνοι είναι κι αυτοί… Το αποκορύφωμα της ειρωνείας είναι ότι πολλά από αυτά τα όπλα βρίσκονται υπό τον άμεσο έλεγχο του Ομπάμα, -κατόχου βραβείου Νόμπελ Ειρήνης.
2. Τα πλαστικά μπουκάλια
Μέχρι πριν από μισό αιώνα τα πάντα εμφιαλώνονταν σε γυαλί. Το πλαστικό άρχισε να γίνεται δημοφιλές τη δεκαετία του 1960, όταν βελτιώθηκαν οι βιομηχανικές διαδικασίες που επέτρεψαν την αξιοποίησή του, ενώ παράλληλα η τιμή του πετρελαίου ήταν συγκριτικά χαμηλότερη. Όμως, μετά από πολλές δεκαετίες κατά τις οποίες θεωρούνταν ένδειξη μοντερνισμού, σήμερα τα πλαστικά μπουκάλια αντιμετωπίζονται σχεδόν ως η ενσάρκωση του κακού.
Για πολύ καιρό τα χρησιμοποιούσαμε για να μεταφέρουμε κάθε είδους υγρό, όμως με ποιο τίμημα; Ένα πτώμα για επτά αιώνες. Το πρόβλημα με αυτά ξεκινά όταν τελειώνει η χρήσιμη ζωή τους. Οι αριθμοί ποικίλλουν ανάλογα με τη διαδικασία κατασκευής, όμως καθένα από αυτά τα μπουκάλια χρειάζεται, κατά μέσο όρο, 700 χρόνια για να αποσυντεθεί. Επιπλέον, το 80% δεν ανακυκλώνεται, και πολλά περιέχουν ρυπαντικές χημικές ουσίες, όπως δισφαινόλη Α, μια ένωση που με τον καιρό μπορεί να αποδειχτεί πολύ βλαβερή.
Η κατάσταση είναι λίγο-πολύ παράδοξη: το 90% του κόστους ενός μπουκαλιού εμφιαλωμένου νερού οφείλεται στο ίδιο το μπουκάλι, και η εμφιάλωση είναι η λιγότερο αποτελεσματική μέθοδος για τη συγκέντρωση νερού. Ωστόσο, χρειάζονται περίπου 10 εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου, για να κατασκευαστούν μόλις ένα δισεκατομμύριο μπουκάλια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι κάτι πρέπει να γίνει γι’ αυτό, όπως π.χ. να επιστρέψουμε στο γυαλί, να αντικαταστήσουμε τα μαλακά μπουκάλια με επαναχρησιμοποιήσιμα μπουκάλια από σκληρό πλαστικό, ακόμα και να καταφύγουμε στα παλιά μπουκάλια από αλουμίνιο.
3. Οι γενετικές και βιολογικές πατέντες
Υπάρχει μια μεγάλη εμπορική, νομική, πολιτική και ηθική αντιπαράθεση για ό,τι σχετίζεται με αυτές τις ευρεσιτεχνίες, που επιτρέπουν την καταγραφή ακολουθιών γονιδίων ή βιολογικών ουσιών, μια διαδικασία κατά την οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι νόμοι κάθε χώρας και οι διεθνείς συμφωνίες. Πρόκληση για διερεύνηση.
Στην ιατρική, αυτή η πρακτική πραγματοποιείται από τις αρχές του 20ού αι., όταν άρχισαν να καταγράφονται κάποιες ενώσεις, όπως η αδρεναλίνη, η ινσουλίνη ή η βιταμίνη B12. Κάποιοι πιστεύουν ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται, αν η ευρεσιτεχνία αφορά ενώσεις που υπάρχουν στη φύση, καθώς στην πραγματικότητα οι ερευνητές απλώς αποκωδικοποιούν τη λειτουργία τους.
Είναι σαν να καταγράφει κάποιος τους πρώτους αριθμούς με 2.000 ψηφία και η υπόλοιπη ανθρωπότητα να πρέπει να του πληρώνει μια άδεια για να τους χρησιμοποιεί. Ωστόσο, οι υποστηρικτές των ευρεσιτεχνιών αντιτείνουν ότι χωρίς αυτά τα δικαιώματα οι επιχειρήσεις δε θα έχουν κίνητρα για να ερευνούν και ότι με τη ζήτηση και τη δημοσίευσή τους διευκολύνουν τον ακαδημαϊκό κόσμο, για να μπορούν να τις χρησιμοποιούν· βέβαια κανείς δεν επωφελείται οικονομικά από αυτές χωρίς να τις πληρώσει. Έτσι, από τη δεκαετία του 1970 είχαν καταγραφεί γενετικώς τροποποιημένα φυτά, βακτήρια, ποντίκια εργαστηρίου…
Στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότερες από 40.000 ευρεσιτεχνίες που σχετίζονται με την ανθρώπινη γενετική, παρ’ όλο που τα γονίδια καθαυτά δεν μπορούν να κατοχυρωθούν με ευρεσιτεχνία, γιατί είναι «φυσικά προϊόντα». Όσοι απορρίπτουν τις βιοευρεσιτεχνίες ισχυρίζονται ότι χωρίς αυτές θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πιο φτηνές θεραπείες, γιατί δημιουργούν μια τροχοπέδη 20 ετών (αυτό το διάστημα ορίζει η νομοθεσία μέχρι την απελευθέρωσή τους), μέχρι να επιτευχθούν νέες πρόοδοι και τα οφέλη που αυτές συνεπάγονται. Γι’ αυτό, κάποιες χώρες τις αγνοούν για το καλό του πληθυσμού τους.
4. Σακούλες αγορών (από πλαστικό)
Είναι οι απαραίτητοι σύντροφοί μας εδώ και πολλές δεκαετίες, όταν η χρήση τους επεκτάθηκε χάρη στη μείωση της τιμής του πετρελαίου, από το οποίο παράγεται το πολυαιθυλένιο, η πρώτη ύλη για την παραγωγή τους. Το πρόβλημα είναι ότι, από περιβαλλοντικής άποψης, οι πλαστικές σακούλες είναι ένα καταστροφικό μείγμα: χρειάζονται δεκαετίες για να αποσυντεθούν, μπορεί να απειλήσουν την υδρόβια ζωή, αν καταλήξουν στη θάλασσα, ενώ για την παραγωγή τους παράγονται τεράστιες ποσότητες CO2.
Παρ’ όλο που οι αριθμοί είναι δύσκολο να καθοριστούν, υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα κάθε άτομο χρησιμοποιεί γύρω στις 500 πλαστικές σακούλες το χρόνο, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν ανακυκλώνεται. Συνολικά, αυτό ισούται με την εκπομπή περίπου 220.000 τόνων CO2.
Εναλλακτική: καλάθι. Σε κάποιες χώρες, υπάρχουν πόλεις που απαγορεύουν τη χρήση τους ή τις χρεώνουν υπέρογκα, ώστε οι καταναλωτές να το συνειδητοποιούν και να επιλέγουν ένα άλλο είδος συσκευασίας. Δε λείπουν οι εναλλακτικές λύσεις: υπάρχουν επαναχρησιμοποιήσιμες τσάντες, χάρτινες σακούλες, βιοδιασπώμενες, υφασμάτινες και, φυσικά, το παραδοσιακό καλάθι. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα παράδειγμα για το πώς τα προβλήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον πρέπει να αντιμετωπίζονται συλλογικά. Σε αυτή την περίπτωση, τα πάντα εξαρτώνται από τη θέληση των καταναλωτών.
5. Το θερμόμετρο με υδράργυρο
Το 1714, ο Γερμανός μηχανικός Ντάνιελ Γκάμπριελ Φαρενάιτ επινόησε αυτή τη συσκευή, που χρησιμοποιείται ευρέως τόσο στην ιατρική όσο και στη μελέτη του κλίματος. Είχε τόση επιτυχία που στην ουσία μπήκε σχεδόν σε όλα τα σπίτια του ανεπτυγμένου κόσμου. Ωστόσο, με τον καιρό διαπιστώθηκε ότι ο υδράργυρος που υπάρχει στα θερμόμετρα μπορεί να είναι πολύ βλαβερός για τους ανθρώπους και το περιβάλλον, κάτι που κανείς ποτέ δεν είχε φανταστεί.
Η εισπνοή των αναθυμιάσεών του μπορεί να βλάψει τα νε- φρά και το νευρικό σύστημα, ενώ η απόρριψη αυτού του χημικού στοιχείου μπορεί να μολύνει μεγάλους όγκους νερού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει αυτό το βαρύ μέταλλο ως πολύ τοξικό και «επικίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων». Ψηφιακή αντικατάσταση. Σήμερα υπάρχουν διάφορες μέθοδοι μέτρησης της θερμοκρασίας που δεν τον χρησιμοποιούν, και έτσι πολλές χώρες έχουν αποφασίσει να αντικαταστήσουν τα ιατρικά όργανα που περιέχουν υδράργυρο.
Επιπλέον, ζητούν από τους πολίτες να «αποσύρουν» τα παλιά θερμόμετρα και να τα προσκομίσουν στα σημεία συλλογής. Έτσι, σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στο μεγαλύτερο μέρος των νοσοκομείων του κόσμου έχουν αντικατασταθεί από άλλα θερμόμετρα, όπως ψηφιακά. Στην Ελλάδα απαγορεύεται η πώληση θερμομέτρων υδραργύρου από τον Απρίλιο του 2009.
6. Η ανεπιθύμητη ηλεκτρονική αλληλογραφία
Στις 12 Απριλίου του 1994 οι δικηγόροι Λόρενς Κάντερ και Μάρθα Σίγκελ είχαν την ευφυή ιδέα να ανακοινώσουν τις υπηρεσίες τους στις ομάδες συζήτησης του Usenet, ενός συστήματος του διαδικτύου που επιτρέπει στους χρήστες να αφήνουν και να διαβάζουν μηνύματα και που δημιουργεί μια τεράστια κυκλοφορία. Παρ’ όλο που δεν ήταν αυτή η θέλησή τους, επινόησαν το μαζικό σπαμ, ένα είδος μηνυμάτων που θεωρούνται «σκουπίδια» από τους αποδέκτες, γιατί στόχος τους είναι να διαφημίσουν ή να πουλήσουν κάτι και στέλνονται αδιακρίτως.
Ένας πωλητής της εταιρείας DEC έκανε κάτι παρόμοιο το 1978. Έστειλε ένα μήνυμα σε 320 παραλήπτες. Για να το πετύχει, χρειάστηκε να πληκτρολογήσει τις διευθύνσεις μία-μία. Το διαδίκτυο ήταν ακόμα τόσο νέο που οι διευθύνσεις δεν έληγαν σε .com.
Σήμερα, η κατάσταση είναι τόσο ανυπόφορη όσο και παράλογη: καθημερινά κυκλοφορούν περισσότερα από 180 δις μηνύματα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας μέσω ίντερνετ όπου πρακτικά ανακοινώνονται τα πάντα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό μπορεί να επιτρέψει σε κάποιους κακόβουλους να εκμεταλλευτούν κάποιον απρόσεκτο που απαντά στα σπαμ, για να εγκαταστήσουν στον υπολογιστή του προγράμματα αμφίβολης προέλευσης και να εισαγάγουν κακόβουλο λογισμικό προκειμένου να υποκλέψουν τους κωδικούς πρόσβασής του.
Αν το δούμε έτσι, είναι σχεδόν θαύμα που κάποιος μας στέλνει ένα e-mail και το λαμβάνουμε σωστά στο ηλεκτρονικό γραμματοκιβώτιό μας. Η εφευρετικότητα των spammers μερικές φορές εκπλήσσει. Όχι μόνο μπορούν να στείλουν εξατομικευμένα μηνύματα, αλλά επίσης μπορούν να μολύνουν εκατοντάδες ή χιλιάδες υπολογιστές (τους οποίους μετατρέπουν σε υπολογιστές ζόμπι) και στη συνέχεια τους χρησιμοποιούν ως πλατφόρμα για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους.
Άλλες φορές μπαίνουν στους λογαριασμούς e-mail με κωδικούς που υπέκλεψαν, για να αποστείλουν μέσω αυτών μηνύματα σπαμ εν αγνοία των ιδι- οκτητών. Δυστυχώς, στον αγώνα μεταξύ των spammers και των συστημάτων ασφαλείας της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, οι κακοί, ως συνήθως, έχουν προβάδισμα.
7. Η αλλαγή της ώρας
Δύο φορές το χρόνο ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα παράξενο τελετουργικό. Το φθινόπωρο, έχουμε στη διάθεσή μας μία ημέρα των 25 ωρών, ενώ, όταν αρχίζει η άνοιξη, μία ημέρα των 23 ωρών. Αυτό οφείλεται σε μια ωριαία προσαρμογή που, στην ουσία, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί καλύτερα το φως του ήλιου και να κάνει οικονομία ενέργειας.
Όμως, στην Ισπανία για παράδειγμα έχει επιβεβαιωθεί ότι η εξοικονόμηση είναι μόλις 0,5%, σύμφωνα με το Red Eléctrica και το FNeNERGIA. Ωστόσο, το Ινστιτούτο για τη διαφοροποίηση και εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμά ότι θα μπορεί να ανέβει στο 5%. Γαλικιακή ανωμαλία. Αυτό το φαινόμενο δημιουργεί ένα μαζικό jet lag για κάποιες ημέρες, το οποίο μεταφράζεται σε διαταραχές ύπνου και δυσφορία.
Επιπλέον, για την εφαρμογή του απαιτείται η προσαρμογή των πληροφορικών συστημάτων, των ωραρίων των τρένων και των αεροπλάνων, των βιομηχανικών μηχανημάτων… Στην Ελλάδα, η αλλαγή της ώρας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1931 και αδιαλείπτως από το 1975. Σήμερα, οι επικριτές επισημαίνουν πως, αν ήταν στ’ αλήθεια τόσο ωφέλιμη, η Γαλικία θα έπρεπε να είναι στην ίδια ζώνη ώρας με τα Κανάρια Νησιά και την Πορτογαλία.
Ακόμα, κάποιες περιοχές που απέχουν πολύ μεταξύ τους, όπως η Βαρσοβία, στην Πολωνία, και το Βίγκο της Ισπανίας έχουν την ίδια ώρα αλλά κανείς δε διαμαρτύρεται, οπότε μάλλον κάτι είναι λάθος.
8. Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού
Οι ιδέες δεν είναι εφικτό να κατοχυρωθούν. Οι εφευρέσεις ναι. Το πρόβλημα με το software είναι ότι περιλαμβάνει πράγματα ανάμεσα σε αυτές τις δύο έννοιες, όπως είναι οι αλγόριθμοι. Οι ευρεσιτεχνίες λογισμικού δημιουργούν έτσι μια μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στη βιομηχανία και τους νομοθέτες, οι οποίοι συχνά έρχονται αντιμέτωποι με διάφορες πιέσεις, για να τις διατηρήσουν ή να τις καταργήσουν.
Ενώ στις ΗΠΑ θεωρούνται σχεδόν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των εταιρειών τεχνολογίας, η κοινωνική πίεση οδήγησε την ΕΕ να τις απορρίψει την τελευταία δεκαετία. Φοβού τα τρολς! Σε μια ενδιάμεση θέση βρίσκονται όσοι πιστεύουν ότι, παρ’ όλο που αποτελούν τροχοπέδη για την καινοτομία (τα τελευταία χρόνια το ελεύθερο λογισμικό γνώρισε αξιοσημείωτη ώθηση), η πραγματικότητα είναι ότι γίνονται δεκτές σε κάποιες χώρες.
Έτσι, μπορεί να είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται, έστω και μόνο για να αποφεύγονται οι αγωγές. Και υπάρχει πάντα ο φόβος των τρολς των ευρεσιτεχνιών· εταιρείες χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς επιδίδονται στην κατάχρηση του νομικού πλαισίου με καιροσκοπικό τρόπο, για να κερδίσουν χρήματα με αυτές, χωρίς όμως να τις χρησιμοποιούν για να αναπτύξουν κάτι.
9. Η πασιέντζα και τα άλλα παιχνίδια των Windows
Μερικοί την αποκαλούν, ίσως δικαίως, «το μεγαλύτερο καταστροφέα της παραγωγικότητας της εργασίας στα τέλη του 20ού αιώνα». Στη δεκαετία του 1990, η Microsoft συμπεριέλαβε –χωρίς δόλο– αυτό το πικρό ποτήρι στο επιτυχημένο λειτουργικό σύστημα Windows. Σύντομα μετατράπηκε σε σύμβολο της απώλειας χρόνου στο γραφείο, αλλά και εφιάλτης για τους προϊσταμένους και τους διευθυντές.
Η αρχική πασιέντζα των Windows, επίσης γνωστή ως Klondike, αναπτύχθηκε από τον Γουές Τσέρι, ένα συνεργάτη της εταιρείας που, παρά την προφανή δημοτικότητα του παιχνιδιού, δεν έλαβε ανταμοιβή για την εργασία του. Οι μαθηματικοί ακόμα δε γνωρίζουν το ποσοστό των παιχνιδιών που μπορούν να επιλυθούν απ’ όλους τους συνδυασμούς που μπορούν να παραχθούν.
Μισάνθρωπο, αλλά με πολλούς φίλους. Σίγουρα, όσοι χάνουν το χρόνο τους με την Πασιέντζα ή το Ναρκαλιευτή, έ- να άλλο δημοφιλές παιχνίδι των Windows, θα έκαναν το ίδιο με οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να εξαλειφθούν, ώστε να αποφύγουμε τον πειρασμό. Βέβαια η τάση είναι μάλλον η αντίθετη, αφού η νέα έκδοση περιλαμβάνει περισσότερους τίτλους. Και δεν είναι μοναδική. Στο Mac είναι εγκατεστημένο σκάκι, ενώ ακόμα και οι εκδόσεις του Linux όπως το KDE και το GNOME έχουν την παραδοσιακή πασιέντζα.
10. Οι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων
Στην Ευρώπη ο μέσος όρος οικιακών απορριμμάτων το χρόνο είναι περίπου 520 κιλά. Φαίνεται πως η ανακύκλωση –και η κρίση– έχει περιορίσει κάπως αυτόν τον αριθμό, αλλά ακόμα κι έτσι, εάν τον πολλαπλασιάσουμε με τον αριθμό όλων των ανθρώπων στον πλανήτη, το γινόμενο είναι τεράστιο.
Ο πρώτος τρόπος για την αντιμετώπιση του ζητήματος των σκουπιδιών ήταν πολύ απλός: βρίσκουμε μια τοποθεσία κοντά στην κατοικημένη περιοχή, κάνουμε μια μεγάλη τρύπα και τα συγκεντρώνουμε όλα εκεί. Έτσι δημιουργήθηκαν οι τεράστιες χωματερές που, με το πέρασμα του χρόνου, έχουν μεγαλώσει υπέρμετρα, μο λύνουν τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος όπου βρίσκονται, ενώ αποτελούν μια σταθερή πηγή θορύβου και δυσωδίας. Ανακυκλώστε περισσότερο.
Αλλά τι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν; Εκτός από την απόρριψη λιγότερων αντικειμένων στα σκουπίδια, πρέπει να ανακυκλώνουμε περισσότερο και να χρησιμοποιούμε τα σημεία συλλογής για την απόρριψη των ρυπογόνων υλικών. Επιπλέον, υπάρχουν τεχνολογίες που επιτρέπουν τη μετατροπή ορισμένων οργανικών απορριμμάτων σε λιπάσματα και βιοκαύσιμα.
Κι άλλες εφευρέσεις που τίναξαν τα πέταλα Τo Concorde. Είναι κρίμα να μην μπορούμε να δούμε να πετά το πιο επιβλητικό επιβατικό αεροσκάφος που κατασκευάστηκε μέχρι σήμερα, το οποίο μπορούσε να ταξιδεύει με 2.200 χλμ./ώρα. Όμως τα 20 κομμάτια που κατασκευάστηκαν αποδείχτηκαν σκέτη καταστροφή και παρήγαγαν εκκωφαντικό θόρυβο. Το λειτουργικό κόστος και το κόστος συντήρησης ήταν αρκετά υψηλά και έτσι αποσύρθηκαν το 2003. Σήμερα αναπαύονται σε διάφορα μουσεία.
Τα αέρια CFC. Για πολλές δεκαετίες οι χλωροφθοράνθρακες, πολύ επιβλαβείς για τη στιβάδα του όζοντος, χρησιμοποιούνταν στα σπρέι, τα ψυγεία και τα airconditions. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και οι διεθνείς συμβάσεις εξασφάλισαν τη διακοπή της παραγωγής τους στη δεκαετία του 1990.
Clippy, ο βοηθός του Office. Αυτή η εφαρμογή, που θεωρητικά θα βοηθούσε στη χρήση των προγραμμάτων του πακέτου Office της Microsoft, ήταν πραγματικός μπελάς. Η κούκλα σε σχήμα συνδετήρα καταντούσε πολύ ενοχλητική, προσφέροντας συμβουλές τόσο προφανείς όσο και άχρηστες, ενώ ήταν σχεδόν αδύνατη η απενεργοποίησή της. Εστάλη στον… αγύριστο στην έκδοση Office 2007.
Η βενζίνη με μόλυβδο. Η προσθήκη μαγγάνιου και μόλυβδου στη βενζίνη αυξάνει τα οκτάνιά της και λειτουργεί ως λιπαντικό. Δυστυχώς, ο μόλυβδος είναι τοξικός για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η συνεργασία μεταξύ κατασκευαστών, χρηστών και πετρελαϊκών εταιρειών κατάφερε να σταματήσει την εμπορία αυτού του καυσίμου πριν από λίγα χρόνια.
Η προστασία αντιγραφής για cd και dvd. Οι κατασκευαστές έστυψαν το μυαλό τους προσπαθώντας να αναπτύξουν συστήματα για να αποφύγουν τη δημιουργία τέλειων ψηφιακών αντιγράφων αυτών των μέσων. Αλλά κανείς δεν μπόρεσε να αντισταθεί στους hackers. Για να κάνουν τα πράγματα χειρότερα, κάποια αμυντικά συστήματα εμποδίζουν τα πρωτότυπα να λειτουργήσουν σωστά σε όλους τους υπολογιστές. Πλέον χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο.
Οι λαμπτήρες πυράκτωσης. Ποιος να το έλεγε στον Έντισον (1847-1931) ότι μετά από έναν αιώνα και κάτι που έγινε δημοφιλής η εκδοχή του με το λαμπτήρα πυράκτωσης, πρέπει να αποσυρθεί από όλα τα σπίτια; Σήμερα, με το κόστος της ενέργειας να έχει φτάσει στον ουρανό, αποδείχτηκαν αναποτελεσματικοί. Η παραγωγή τους θα πρέπει να έχει σταματήσει ως το 2014.
Το DDT και ο πορτοκαλί παράγοντας. Πρόκειται, αντίστοιχα, για ένα εντομοκτόνο και ένα ζιζανιοκτόνο που επινοήθηκαν για την καταπολέμηση της ελονοσίας και την αποψίλωση μεγάλων περιοχών. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι το DDT προκαλούσε στειρότητα, και ο ανεπαρκώς καθαρισμένος πορτοκαλί παράγοντας που χρησιμοποιήθηκε στον Πόλεμο του Βιετνάμ περιείχε καρκινογόνα συστατικά που είχαν συνέπειες σε πολίτες και στρατιώτες.
Τα προϊόντα θαύματα. Τα μαγνητικά βραχιόλια και τα βραχιόλια ολογραφικής τεχνολογίας υπόσχονται να βελτιώσουν θεαματικά την υγεία μας. Όμως το σίγουρο είναι ότι στερούνται επιστημονικής βάσης. Οι καταγγελίες των καταναλωτών συχνά αναγκάζουν τις αρχές να αποσύρουν αργά ή γρήγορα αυτό το είδος των προϊόντων.
Το τσιμέντο αλουμινίου. Προφανώς, αυτό το «χαρμάνι» σταθεροποιούνταν καλύτερα και γρηγορότερα από το συμβατικό τσιμέντο, όμως το αλουμίνιο άλλαζε ιδιότητες σε ορισμένες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Για λόγους ασφαλείας κατεδαφίστηκαν πολλά κτίρια που ανεγέρθηκαν μέχρι το 1970.
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου