Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011

Θεσμοί, άνθρωποι και εξουσία (χωρίς ονόματα αλλά με …παρα-πομπές)


του Γιάννη Πανούση

Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών
Αν δεχθούμε  ότι οι θεσμοί σχετίζονται άμεσα με κανόνες, με πρότυπα, με συμπεριφορές, με στρατηγικούς στόχους, με παραδεκτά μέσα, με σχέσεις και με δομές, τότε οι θεσμοί στην Ελλάδα δεν πέθαναν από γηρατειά.
Ολιγολειτουργικοί ή μονολειτουργικοί θεσμοί δεν μπορεί να έχουν άλλη αποστολή από το να επιχειρούν – σισύφεια – να προσαρμόζονται σε κινούμενη άμμο ή σε αρχηγικές επιλογές. Τη χειρότερη μοίρα επιφυλάξαμε στους (λεγόμενους) «δημοκρατικούς – συμμετοχικούς θεσμούς» που η επιτρεπτικότητα, η χαλάρωση και η έλλειψη προσωπικής ευθύνης παντρεύτηκαν με την αλαζονεία, την αυθάδεια και το φασισμό των αριθμών (δηλ. «κουκιών»).
Επειδή το (άδηλο) μέλλον αυτής της (άνομης) κοινωνίας δεν συνδέεται διαλεκτικά μόνο με την τάξη πραγμάτων αλλά και με την υπαρξιακή αγωνία των ανθρώπων νομίζω ότι δεν έχουμε ανάγκη από θεσμικά δόγματα αλλά από αιρέσεις, από χιλιάδες αιρέσεις.
Δυστυχώς στην Ελλάδα οι θεσμικές απελευθερώσεις – ως κομματικές συνταγές και όχι ως κοινωνικές κατακτήσεις – πνίγουν τελικά την ελευθερία.
Ο πολιτικός σισυφισμός που ζούμε τον τελευταίο καιρό (από το μηδέν στην ουτοπία και αντίστροφα) δεν υλοποιείται με «γραμμές» που στηρίζει η βάση ή που ανατρέπονται από τις ηγεσίες. Γαλβανίζεται (και καρφώνεται) στην «πλάτη» όλων των κινημάτων από εξουσιοδοτημένα (από ποιόν;) κέντρα παρανόμως «λειτουργούντα» και υπόπτως «κινούμενα».
Για μια ακόμη φορά, η εξουσία μας έδειξε ότι δεν μπορεί να διδάξει· μόνο  να ταπεινώνει μπορεί.
Όχι όμως όλους. Ας αρκεστεί στους ήδη (και πάντα) ταπεινωμένους.
Υ.Γ. Και  η πάντοτε διασπασμένη στις κρίσιμες περιόδους Αριστερά; Έχασε χρόνο και ξεθώριασε το όνειρο.
ΔΕΝ υπάρχει πια αυλή για ν’ ανθίσει η χαρά.
ΔΕΝ υπάρχει φιλικό αυτί για ν’ αφουγκραστεί τον αυριανό κόσμο.
ΔΕΝ υπάρχει θάρρος για να σπάσει τα κουμπιά του πουκάμισου της απάθειας και της δυσπιστίας.
ΥΠΑΡΧΕΙ μόνο μια ασυνήθιστη σιωπή αναμονής, που σ’ άλλους έχει γίνει συνήθεια και άλλους τους βολεύει.
Μετά από αυτό το στάδιο θα επακολουθήσει η ατομική σιγή, δηλαδή ο οριστικός θάνατος των συλλογικών ονείρων.
Εκτός εάν…