του Γιάκομπ Αουγκστάιν
«Το πνεύμα της Ευρώπης πεθαίνει, ενώ η νέα εποχή μπουμπουκιάζει στη Γερμανία». Θα 'λεγε κανείς πως τα λόγια αυτά τα είπε μόλις, αναφερόμενη στην τρέχουσα κατάσταση της ευρωπαϊκής πολιτικής, η καγκελάριος 'Ανγκελα Μέρκελ (Angela Merkel), επιστρέφοντας από τις Βρυξέλλες -κι έχοντας πιει μερικά ποτηράκια λικέρ που της δημιούργησαν μια ποιητική διάθεση.
Στην πραγματικότητα όμως ανήκουν στο Γερμανό ποιητή Φρίντριχ Σλέγκελ (Friedrich Schlegel) (1772-1829), που εκτός από θαυμάσιος μεταφραστής ήταν και οπαδός ενός πολύ πρωτόγονου εθνικισμού. Αυτός ο συνδυασμός εξακολουθεί να είναι ανησυχητικός. Ο γερμανικός εθνικισμός δημιουργήθηκε εδώ και διακόσια χρόνια. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο θηρίο, που προκάλεσε βάσανα και τρόμο. Το θεωρούσαμε τελειωμένο, αλλά νάτο που ξεπροβάλλει ξανά, μέσα από τις σκιές της τρέχουσας μείζονος κρίσης της Ευρώπης.
Είναι άραγε συμπτωματικές οι καυχήσεις ενός πολιτικού του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος(CDU) της Μέρκελ πως «τώρα πια η Ευρώπη μιλάει γερμανικά»; Ή πως οι εφημερίδες στις γειτονικές μας χώρες δημοσιεύουν φωτογραφίες της καγκελαρίου με μουστάκι αλά Χίτλερ (Hitler) ή φορώντας κράνος της εποχής του Βίσμαρκ (Bismark); Ή πως ένα μέλος του γαλλικούσοσιαλιστικού κόμματος (PS) συνέκρινε το ταξίδι του Σαρκοζί (Sarkozy) στο Στρασβούργο για να συναντήσει τη Μέρκελ με εκείνο του άλλοτε Γάλλου πρωθυπουργού Εντουάρ Νταλαντιέ(Edouard Daladier) για συνάντηση με το Χίτλερ; Τότε οι συζητήσεις αφορούσαν τη θυσία της Τσεχοσλοβακίας, στο βωμό της προς ανατολάς επέκτασης της Γερμανίας. Σήμερα αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη.
Όντες Γερμανοί, οφείλουμε να μην είμαστε υπερευαίσθητοι. Οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι για ένα βαθμό γερμανοφοβίας. Αλλά εδώ έχουμε κάτι χειρότερο. Δύο μόλις δεκαετίες μετά την επανένωση της Γερμανίας, στην Ευρώπη έχουν ήδη αναβιώσει όλα τα μεταπολεμικά στερεότυπα για τη Γερμανία. Από γερμανικής απόψεως, αναβιώνει το χειρότερο σενάριο: ο «άσχημος Γερμαναράς» επιστρέφει.
Αυτό το φάντασμα τρέφεται από ιστορικά αντανακλαστικά που κυριαρχούν τόσο εντός, όσο κι εκτός Γερμανίας: οι διαρκείς αναφορές στο ναζισμό στο εξωτερικό, η κόπωση από τις αναφορές στοολοκαύτωμα στο εσωτερικό. Είναι καθαρά βλακώδη όσα έγραψε ο συντηρητικός επιφυλλιδογράφος του «Σπίγκελ» Γιαν Φλεισάουερ (Jan Fleischhauer) για τις καταβολές των Γερμανών υπέρ των ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), πως δηλαδή είναι συγκρίσιμες με τις πολεμικές αποζημιώσεις μετά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο. Επρόκειτο για μια αναφορά που ρίχνει λάδι στη φωτιά των ιστορικών μας δεινών, όπως το κάνουν κι εκείνες που πρόσφατα ακούσαμε από τους Γάλλους σοσιαλιστές. Αλλά τουλάχιστο οι Γάλλοι έχουν τη δικαιολογία πως βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο.
Η καγκελάριος Μέρκελ είναι επικίνδυνη
Στη μεγάλης κυκλοφορίας λαϊκή εφημερίδα «Μπιλντ» ο δημοσιογράφος Νικολάους Μπλόμε(Nikolaus Blome) έγραψε πως η Γερμανία είναι «μαθημένη να ηγείται», προσθέτοντας πως «ήταν καιρός να ξαναρχίσει να το κάνει». Πρόσθεσε πως οι Γερμανοί είναι πια αποφασισμένοι να αποτινάξουν τα μεταπολεμικά τους δεσμά. Υπάρχει λόγος που η πολιτική ρητορική αλλάζει: προσαρμόζεται στις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις. Σε αυτή την κρίση, οι Γερμανοί επιμένουν πως οι Ευρωπαίοι εταίροι τους οφείλουν να υιοθετήσουν τη Γερμανία ως πρότυπο. Οι Γερμανοί έπαψαν να συμπεριφέρονται όπως το έκαναν μετά τη λήξη του πολέμου, προτιμώντας να ακούνε προσεκτικά και να μιλάνε χαμηλόφωνα. Αλλά αυτό ακριβώς έπρεπε να συνεχίσουν να κάνουν.
Αλλά η 'Ανγκελα Μέρκελ, που είναι ακραία, και όχι συντηρητική πολιτικός, δεν πολυνοιάζεται για τις παραδόσεις. Η καγκελάριος είναι επικίνδυνη. Οι αυστηρές πολιτικές λιτότητας που πρεσβεύει απειλούν όλα τα επιτεύγματα των γερμανικών κυβερνήσεων από το Β' παγκόσμιο πόλεμο και μετά. Και ο νέος γερμανικός ρεαλισμός που πρεσβεύουν μια σειρά μίντια, και που είναι ιδιοσυγκρασιακός και ψυχρός, την στηρίζει σε αυτή την ριψοκίνδυνη πορεία της.
Αλλά η Μέρκελ δεν αντέχει να υιοθετήσει τη «σιδηρά» στάση που έκανε διάσημη τη Μάργκαρετ Θάτσερ (Margaret Thatcher). Δεν είναι δυνατό για τη Γερμανία απλά να πει «θέλω πίσω τα λεφτά μου!». Όχι λόγω των δύο παγκοσμίων πολέμων. Λόγω του μεγέθους της Γερμανίας και της γεωγραφικής της θέσης. Καμιά άλλη χώρα δεν έχει τόσο ζωτικό εθνικό συμφέρον να λειτουργεί σωστά η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Να το ξαναπώ: όχι για τις ενοχές του παρελθόντος. Για τα σημερινά μας συμφέροντα.
Ενωμένοι στην αποτυχία η χωριστά στην ήττα;
Η ρήση του Σαρλ Ντε Γκολ (Charles De Gaulle) πως τα έθνη «δεν έχουν φίλους, μόνο συμφέροντα» ίσχυε ίσως για τον κόσμο του 19ου αιώνα. Αλλά στη σημερινή ενωμένη Ευρώπη, τα πράγματα ήρθαν έτσι που δημιουργήθηκε μια νέα πραγματικότητα: η φιλία είναι το αμοιβαίο συμφέρον των κρατών-μελών της ΕΕ. Η αλήθεια αυτή αφορά τη νομιμοφροσύνη, την υπευθυνότητα και την ομαδικότητά μας. Η ελευθερία του τύπου στην Ουγγαρία, αφορά πλέον τη Γερμανία, όπως την αφορά το χρέος της Ελλάδας και η πολιτική ελευθεριότητα της Ιταλίας. Παρομοίως, οι εταίροι της Γερμανίας στην ΕΕ ανησυχούν για τις εντάσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας και για το πώς έχουν αφεθεί μεγάλα τμήματα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας βορά σε αντιδημοκρατικά και νεοναζιστικά συναισθήματα. Και τους απασχολεί που δεν παύει να διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των εχόντων και των μη-εχόντων στην κοινωνία μας.
Όσον αφορά την Ευρώπη, η Μέρκελ χρειάζεται να κάνει επιτέλους ορισμένες υποχωρήσεις. Ως φυσικός θα της είναι εύκολο να κατανοήσει την παρακάτω εξίσωση. Κατ' αρχήν, δε γνωρίζουμε πραγματικά ποια είναι η καλύτερη λύση στην κρίση της ευρωζώνης. Υπάρχουν μάλιστα σοβαροί λόγοι να πιστεύει κανείς πως η λύση αυτή προϋποθέτει να κάνει η «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα» (ΕΚΤ) ορισμένα από τα πράγματα στα οποία η Μέρκελ ανέκαθεν αντιδρούσε σθεναρά.Κανείς πάντως δεν ξέρει στα σίγουρα. Δεύτερον, όσον αφορά τη Γερμανία, είναι προτιμότερο να συμβαδίζει με τους εταίρους της στις λάθος επιλογές, παρά να επιμένει απομονωμένη σε ό,τι θεωρεί εκείνη σωστό.
Κανείς μας δε γνωρίζει πραγματικά τι θα απογίνει με το ευρώ. Αλλά ένα είναι βέβαιο: αν η Μέρκελσυνεχίσει να λειτουργεί όπως σήμερα, η Γερμανία κινδυνεύει σύντομα να βρεθεί περιτριγυρισμένη από πρώην φίλους.
Ο Jakob Augstein είναι πολιτικός σχολιαστής
Πηγή "ppol"
Piraeus Time
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου